Norwegia to fascynujący kraj, który zachwyca większość tych, którzy choć raz staną na jej ziemi. Oto kilka podstawowych liczb i faktów o Norwegii.

Terytorium

Królestwo Norwegii obejmuje zachodnie i północne części Półwyspu Skandynawskiego oraz północne terytoria archipelagu Jan Mayen i Svalbard, a na półkuli południowej również Wyspę Bouveta, Wyspę Piotra I oraz Ziemię Królowej Maud. Od wschodu Norwegia graniczy ze Szwecją, Finlandią i Rosją, a od strony północnej, zachodniej i południowej oblewają ją wody Morza Barentsa, Morza Norweskiego, Morza Północnego i cieśniny Skagerrak.

Powierzchnia

Norwegia pod względem wielkości jest szóstym krajem w Europie. Jej powierzchnia właściwa wynosi 323,787 km², przy czym całego Królestwa Norwegii 385 186 km², liczonego razem z  archipelagami Svalbard (61 022 km²) oraz Jan Mayen (377 km²). Jej linia brzegowa ma jednak aż 25 148 km, czyli więcej niż linia brzegowa Stanów Zjednoczonych albo więcej niż połowę obwodu Ziemi! Tak imponującą długość linii brzegowej zawdzięcza licznym zatokom, sławnym na cały świat fiordom oraz wyspom i wysepkom, których wzdłuż północnozachodnich wybrzeży jest ponad 50 000!

Poznaj Fiordy Norwegii.

Ludność

Pomimo tego, że Norwegia jest stosunkowo dużym krajem, to liczy raptem nieco ponad 5 milionów mieszkańców, co oznacza gęstość zaludnienia na poziomie 15 osób na km². Jest to, po Islandii, najniższy wskaźnik zaludnienia w Europie. Słaba jakość gleby i trudne warunki klimatyczne sprawiają, że duża część kraju nie nadaje się do osiedlenia.

Język

W całej Norwegii urzędowe są dwa języki: Bokmål i Nynorsk. Bokmål („język książkowy”) to duńsko-norweską hybryda, która powstała z przekształcenia fonetyki pisanego języka duńskiego w sposób odzwierciedlający norweską wymowę.  Nynorsk („język nowonorweski”) z kolei został opracowany jako nowa forma lingwistyczna będąca połączeniem dialektów z zachodniej Norwegii. Choć oba języki mają w Norwegii ten sam status, to jednak Bokmål jest używany częściej, głównie w Oslo i innych większych miastach. Odmiany Nynorsk używa statystycznie ok. 10-15% populacji. Nazwa kraju odpowiednio w nich to Norge i Noreg.

Dodatkowo język saami (w zależności od gminy Północny Saami, Lule Saami i/lub Południowy Saami) został zrównany pod względem statusu z językiem norweskim w gminach Kautokeino, Karasjok, Tana, Porsanger i Nesseby w regionie Finnmark, w gminach Kåfjord i Lavangen w regionie Troms, w gminie Tysfjord w regionie Nordland oraz w gminie Snåsa w regionie Nord-Trøndelag.

Poznaj Norweski - podstawowe zwroty.

Podział administracyjny

Norwegia podzielona jest na 5 regionów (landsdel): Nord-Norge, Trøndelag, Vestlandet, Sørlandet oraz Østlandet, które to dzielą się na 18 okręgów (fylke). Te z kolei dzielą się dalej na 422 gminy. Stolicą kraju jest Oslo, na prawach okręgu. Oslo to jedno z najszybciej rosnących miast w Europie – liczba mieszkańców wzrasta w rekordowym tempie, ponad 2% rocznie. Obecnie samo miasto liczy ponad 0,66 miliona mieszkańców, a licząc z całą aglomeracją ponad 0,95 mln.

Ustrój

Norwegia jest monarchią konstytucyjną (patrz Rodzina Królewska), jednak w rzeczywistości władza wykonawcza spoczywa w rękach rządu, na którego czele stoi premier. Władza ustawodawcza należy do jednoizbowego parlamentu – Stortingu. Składa się z dwóch wydziałów: Lagtingu (1/4 posłów) i Odelstingu (3/4 posłów), które pracują nad projektami ustaw oddzielnie – podział dokonuje się na pierwszym posiedzeniu sejmu. W Stortingu zasiada łącznie 169 posłów, na 4-letnią kadencję. Jednostką monetarną jest 1 korona norweska (skrót NOK lub Nkr).

Jakość życia

Co roku ONZ publikuje międzynarodowy raport porównawczy, w którym wyliczany jest wskaźnik rozwoju społecznego (Human Development Index, HDI). Wskaźnik HDI mierzy jakość życia mieszkańców, a wyliczany jest na podstawie takich czynników jak m.in. dochody, zdrowie, długość życia, jakość gospodarki i równość płci. Według badań z 2016 roku to właśnie Norwegia ma najwyższy wskaźnik HDI, co czyni ją najlepszym krajem do życia, spośród wszystkich na świecie!

Produkt krajowy brutto wyniósł w 2018 roku 405 miliardów dolarów, co oznacza w przeliczeniu według siły nabywczej na mieszkańca około 75 tysięcy dolarów. To daje Norwegii trzecie miejsce na świecie pod względem przychodów na mieszkańca. Jednocześnie Norwegia ma bardzo niską stopę bezrobocia, obecnie wynoszącą 4,8% (2018), z zatrudnieniem wśród osób w wieku 15–74 na poziomie 65%, co jest wyższym wskaźnikiem niż ma Polska.

Wpływa to zapewne i na przyrost naturalny, który jest jednym z najwyższych w Europie – według ostatnich badań tzw. współczynnik dzietności wynosił 1,95 dorosłą kobietę (w Polsce jedynie 1,39). Wydłuża się również stale długość życia – obecnie wynosi ona dla kobiet średnio 83,2 lata, dla mężczyzn 78,9 lat.